De kerk die niet werft, sterft

"Kerk is een marktkoopman geworden", bericht het ND vandaag online.
"De kerk is van een monopolist die de markt beheerste, verworden tot een marktspeler, die potentiële klanten moet overtuigen van de waarde van zijn product. Dat is geen bedreiging, maar opent nieuwe wegen, betoogde filosoof Govert Buijs gisteren. "Marktkoopmannen houden geen vage verhalen."

'"God is terug in Nederland, maar de kerk moet daar nog even aan wennen. (...) Het 'God is terug' uit mijn titel betekent niet dat hele volksstammen ineens weer staan te dringen op zondagochtend om tien uur, om zich door de nauwe opening van het lokale kerkgebouw te dringen en daar in de bankjes plaats te nemen", nuanceert Buijs zichzelf. "Daarom moet de kerk zich niet direct rijk rekenen met de 'terugkeer van God', maar tegelijk dient ze zich hier wel iets van aan te trekken. Ze moet wennen aan en inspelen op een geheel nieuwe religieuze situatie."'

'Hij sluit aan bij een beeld dat tegenwoordig wel vaker wordt gebruikt: de kerk is niet langer monopolist, maar "een van de vele aanbieders op de reli-markt". Waar vroeger het luiden van de klok al genoeg was om de kerkbanken gevuld te krijgen, is daarvoor nu heel wat meer nodig, aldus de filosoof. "Een marktspeler dient de potentiële klant goed te informeren over het product. Geen geheimtaal. Niets wordt bekend verondersteld."'

'Ook moet een marktkoopman heldere keuzes te maken over wat hij wel en niet aanbiedt. "De marktkoopman die een vaag verhaal houdt over de eigen koopwaar, hoeft er niet op te rekenen dat hij veel verkoopt. Evenzeer overigens de marktkoopman die mensen hun eigen zelfstandig oordeelsvermogen ontzegt. En de voormalig monopolist die chagrijnig wordt als mensen ook elders op de markt kijken, raakt ook zijn bestaande klanten snel kwijt."

'De kerk zal aan deze nieuwe situatie moeten wennen, vindt Buijs. "Ik pleit niet voor het invoeren van markttermen in de kerk als groei en winst en efficiencyverbetering. Integendeel, maar het gaat mij om een erkenning van de grote levensbeschouwelijke verscheidenheid in ons land."

'Die kan een gevaar zijn voor het voortbestaan van de kerken, houdt Buijs zijn publiek - afkomstig uit alle mogelijke kerken en levensbeschouwingen - voor. "In de huidige markt moet je ofwel zeggen dat het christelijk geloof een eigen verhaal is, dat ook echt de moeite waard is, ofwel het einde is snel in zicht. Meer dan ooit geldt in een marktsituatie: de kerk die niet werft, sterft."'

'Nu kan het verleidelijk zijn direct te gaan denken in termen van gelikte presentaties en spetterende campagnes om het geloof onder de aandacht te brengen. "Maar dat kan snel de aandacht afleiden van wat de kerk inhoudelijk op haar kraampje heeft liggen. Wat is de inhoud van het christelijke geloofsgoed?", vraagt Buijs zich af. (...) "Binnen de kerk is hierover grote onzekerheid. Maar het gesprek erover lijkt me wezenlijk", vindt de filosoof.'

Het hele artikel vind je hier.