Waak op! Waarom slaapt Gij, Here? (Ps. 44)

1 Samuël 27; 1 Korintiërs 8; Ezechiël 6; Psalm 44

Psalm 44 is een belangrijk verweer voor de thema’s die we hebben afgeleid uit de profeten. De grote profeten blijven een nauw verband zien tussen de zonden van Israël en de vernietiging die God over hen liet komen: het volk krijgt wat het verdient. Natuurlijk hebben we al eerder onschuldig lijden ontmoet, in het bijzonder in Job en in sommige Psalmen. Maar hier in Psalm 44 is sprake van het lijden van een onschuldig volk.

Er waren al nederlagen en zelfs wegvoeringen (44:12) nog voor de ballingschap (zie Amos 1:6, 1:9), dus kunnen we niet zeker zijn over wanneer deze Psalm geschreven werd. Nederlagen waren zelfs de goede koningen niet onbekend (bijv. Ps. 60).

Hier begint de psalmist met een blik op het verleden. Toen het volk tot aanzijn werd geroepen, hing alles af van Gods krachtige tussenkomst: het was ‘uw rechterhand en uw arm en het licht van uw aanschijn, omdat Gij in hen een welbehagen hadt’ (44:4).

De psalmist blikt niet terug op de nationale helden, al jammerend dat ze nu ontbreken. Hij kijkt terug naar Gods kracht in het verleden en benadrukt dat het volk nog steeds op God vertrouwt (44:7-9). Dus waarom die rampzalige nederlagen (44:10-17)?

Anders dan bij de grove zonden die Jesaja, Jeremia en Ezechiël veroordelen, triomfeert de trouw hier nog steeds: ‘Dit alles is ons overkomen, maar wij vergaten U niet, noch verloochenden wij uw verbond, ons hart werd niet afvallig, noch weken onze voetstappen van uw pad’ (44:18-19).

Minstens twee hints naar het einde van de psalm toe, hoewel ze geen ‘oplossingen’ bieden, nodigen de lezer uit om na te denken over de richting die genomen wordt door latere Bijbelschrijvers.

(1) Gods schijnbare slaap, zijn terugtrekking (44:24 e.v.) is soms geen openlijke toorn die over onze zonde wordt uitgestort, maar Gods eigen timing. Hij weigert te worden opgejaagd, en zijn onuitputtelijke liefde of ‘goedertierenheid’ (44:27) zal uiteindelijk triomferen.

De ups en downs van de christelijke geschiedenis ondersteunen hetzelfde standpunt: ze komen niet altijd overeen met diverse gradaties van loyaliteit of verschillende methodes. Zoals een commentator (F. D. Kidner) uiteindelijk stelde, ‘Hoewel het beeld van de slapende Heer ons misschien naïef lijkt, werd het toch in het Nieuwe Testament opgenomen, om ons een les te leren die nog steeds relevant is: vgl. vers 24 met Markus 4:38’.

(2) Nog verbazingwekkender zegt de psalmist ook: ‘Waarlijk, om Uwentwil worden wij de ganse dag gedood, wij worden gerekend als slachtschapen’, (44:23, cursief toegevoegd). Dit punt wordt niet ten volle uitgelegd, tot Paulus het vers citeert (Rom. 8:36 e.v.).

Maar het omhelst al de idee dat bepaald lijden niet het gevolg is van onze zonde maar simpelweg het gevolg van het trouw zijn aan God in een wereld die Hem de oorlog verklaard heeft. In dergelijke gevallen is lijden niet een teken van nederlaag, maar een bewijs van trouw en gemeenschap, zelfs van overwinning: wij zijn ‘meer dan overwinnaars door Hem, die ons heeft liefgehad’ (Rom. 8:37).


Eigen vertaling van de overdenking bij 3 september uit 'For the Love of God - Volume 2'. Dit is een dagboek door D.A. Carson, uitgegeven in 1999 door Crossway Books. Volumes van het dagboek kunnen in het Engels online gevolgd worden via de blog For the Love of God (The Gospel Coalition). For the Love of God volume II is beschikbaar in pdf-formaat voor gratis download via deze link naar For the Love of God Volume II. Met toestemming overgenomen van Crossway, de uitgeverstak van Good News Publishers, Wheaton, IL 60187, www.crossway.org Rechten Nederlandse vertaling: Jan Leplae – Niets van deze vertaling mag overgenomen worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming.