Traditie: gehaat of geliefd - en waarom? (Mk. 7)

Genesis 37, Markus 7, Job 3, Romeinen 7

Veel mensen uit protestantse kring staan wantrouwig tegenover ‘tradities’. In de populaire polemieken hebben protestanten de rooms-katholieken vaak neergezet als mensen die de Bijbel omarmen plus tradities, terwijl we onszelf dan zien als eenvoudig vasthoudend aan de Bijbel. Diverse zaken vragen verduidelijking voor we goed kunnen verstaan wat Markus 7 ons leert over tradities.

De eerste is een historische opmerking. Er is heel sterk bewijs dat er in de rooms-katholieke kerk van voor de reformatie nog geen sprake was van het scherp omlijnde verschil zoals dit na de reformatie opdook. Zelfs toen de katholieke kerk op de proppen kwam met behoorlijk vernieuwende leerstellingen, deed ze verwoede pogingen om die leer toch op een bepaalde manier met de Schrift te verbinden, soms via een reeks gevolgtrekkingen. Maar geconfronteerd met het ‘Sola Scriptura’ (alleen de Schrift) van de reformatie, betoogde de katholieke kerk voor een visie op openbaring die benadrukte dat de waarheid aan de kerk zelf in bewaring was gegeven. Deel daarvan werd dan gevormd door het onderpand gevonden in de heilige Schrift zelf, en een ander deel lag in andere tradities die de kerk bewaakte en doorgaf. In dit soort formulering wordt traditie boven de Schrift gesteld als iets wat eraan wordt toegevoegd.

Dit brengt ons bij de tweede opmerking, een die de tekst van het Nieuwe Testament raakt. Hier vind je het woord ‘traditie’ (overlevering) of ‘tradities’ in ofwel positieve of negatieve zin gebruikt. Het woord ‘traditie’ verwijst eenvoudigweg naar dit wat overgeleverd wordt. Als dit wat wordt overgeleverd ‘apostolische leer’ is, dan zijn tradities een zeer goede zaak (bijv. 1 Kor. 11:2). Als dit wat wordt overgeleverd in tegenstelling staat met wat God zegt, dan zijn ‘tradities’ niet nuttig en zelfs gevaarlijk (zoals hier in Markus 7).

Dit onderscheid tussen verschillende soorten ‘traditie’ is niet hetzelfde zoals dit vandaag meestal gemaakt wordt. We onderscheiden tradities die in zichzelf neutraal zijn maar niettemin behulpzaam in het bouwen van gezinnen of gemeenschappen – familietradities of interessante culturele of kerkelijke tradities – en daarnaast de tradities die onderdrukkend zijn, beperkend of beklemmend. In het kort gezegd maken we onderscheid op basis van het sociale effect van tradities, niet op basis van hun waarheidsgehalte. Maar in het Nieuwe Testament worden tradities niet ofwel geprezen of bekritiseerd op basis van hun sociale functie maar in het licht van hun trouw aan of afwijken van het Woord van God. Hier in Markus 7:3 zijn de tradities die door Jezus veroordeeld worden, die tradities die mensen toestaan om naast zich neer te leggen wat de Schrift duidelijk zegt.

Ten derde moeten we inzien dat belijdende evangelicalen die in naam wel traditie schuwen ook soms tradities omarmen die in de praktijk het Woord van God knechten. Dit kunnen traditionele interpretaties van de Schrift zijn, of traditionele vormen of een wandel die in onze kringen ‘toegestaan’ worden, maar veraf staan van de heilige Schrift. In elk geval vraagt trouw aan Christus dat we hervormd worden door het Woord van God.


Eigen vertaling van de overdenking bij 4 februari uit 'For the Love of God - Volume 1'. Dit is een dagboek door D.A. Carson, uitgegeven bij IVP in 1998. Dit dagboek kan in het Engels online gevolgd worden via de blog For the Love of God (The Gospel Coalition) of is beschikbaar in pdf-formaat voor gratis download via deze link naar For the Love of God Volume I.

Bron afbeelding