U wordt aangezegd, o koning Nebukadnessar: het koningschap is van u geweken (Dan. 4)

1 Koningen 22; 1 Thessalonicenzen 5; Daniël 4; Psalmen 108-109

Een van de redenen waarom de verhalen van Daniël 4 en 5 bij elkaar gezet werden, zelfs ondanks het feit dat ze duidelijk uit twee verschillende periodes uit Daniëls leven komen, is dat elk ervan dient als de tegenhanger van de andere.

Beide zijn verslagen van rijke, machtige, hoogmoedige mannen. De eerste wordt, gelukkig, vernederd en daarom gespaard en getransformeerd; de tweede wordt gewoon uitgeschakeld.

Veel critici betwijfelen of het verslag van Daniël 4 iets meer is dan godsdienstige fictie om de Joden te bemoedigen. Ze merken op dat er geen melding gemaakt wordt van Nebukadnessars waanzin in de overblijvende Babylonische verslagen, en ze betwijfelen of het rijk kon zijn bijeengebleven indien de heerser zelf gedurende een bepaalde periode gek geworden was.

Geen van beide argumenten weegt zwaar. Officiële verslagen zouden niet veel gesproken hebben over Nebukadnessars periode van waanzin, en in elk geval zijn tot nog toe geen verslagen van het latere deel van zijn leven aan het licht gekomen.

Bovendien weten we niet precies hoelang Nebukadnessars waanzin duurde: het is niet zeker wat ‘zeven tijden’ (4:16) betekent. Het Romeinse Rijk overleefde in elk geval onder Caligula, wiens waanzin niemand betwijfelt.

In onze beperkte ruimte kunnen we het volgende opmerken:

(1) Nebukadnessars droom weerspiegelt zijn megalomanie. Hij heeft een narcistische persoonlijkheid:hij is aangetast door zijn eigen grootheid maar is zo onzeker dat zijn grootse fantasieën moeten gevoed worden door onophoudelijke bewondering van zichzelf.

In tegenstelling tot de egoïst die zo uiterst zelfverzekerd is dat het hem geen moer kan schelen wat iemand van hem of haar denkt, is de narcist vaak overgevoelig en emotioneel kwetsbaar. Los van alle psychologische speculaties is ‘s mans hoogmoed voor God grenzeloos (ondanks de ervaring van de hoofdstukken 2 en 3), en God is vastbesloten hem te vernederen.

(2) Daniëls aanpak van Nebukadnessar, eens hij de droom gehoord heeft, zou door elke christen prediker en counselor moeten bestudeerd worden. Aan de ene kant is hij diep geraakt te zien wat Nebukadnessar doormaakt of zal moeten doormaken (4:19). Aan de andere kant geeft hij, eens overtuigd de uitleg van de droom te moeten geven, die met bewonderenswaardige helderheid en overtuiging. Hij bewaart geen professionele afstand en neemt ook zijn toevlucht niet tot stroperige omwegen.

De psychotische instorting is waarschijnlijk een vorm van lycantropie (die vandaag onderdrukt wordt door antipsychotica). Maar eens terug bij zijn verstand (4:36), verwoordt Nebukadnessar de les die hij heeft geleerd: God is soeverein, Hij verheft en vernedert wie Hij wil, niemand kan Hem weerstaan, en elke deugd of sterkte die we bezitten komt van Hem. Er anders over denken is om terechtwijzing vragen, want Hij vermag te vernederen ‘hen die in hoogmoed wandelen’ (4:37).


Eigen vertaling van de overdenking bij 19 oktober uit 'For the Love of God - Volume 2'. Dit is een dagboek door D.A. Carson, uitgegeven in 1999 door Crossway Books. Volumes van het dagboek kunnen in het Engels online gevolgd worden via de blog For the Love of God (The Gospel Coalition). For the Love of God volume II is beschikbaar in pdf-formaat voor gratis download via deze link naar For the Love of God Volume II. Met toestemming overgenomen van Crossway, de uitgeverstak van Good News Publishers, Wheaton, IL 60187, www.crossway.org Rechten Nederlandse vertaling: Jan Leplae – Niets van deze vertaling mag overgenomen worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming.