donderdag 4 april 2013

'Oefen de knaap volgens de eis van zijn weg' (Spr. 22)


Leviticus 7; Psalmen 7-8; Spreuken 22; 1 Thessalonicenzen 1
Diverse opmerkingen over Spreuken 22:

(1) Je vindt een breuk na 22:16, met een nieuwe hoofding. We laten nu de spreuken van Salomo achter ons en beginnen met de ‘woorden der wijzen’. Die moeten verzameld zijn en circuleerden misschien onafhankelijk van het volgende gedeelte, ‘Ook dit zijn (spreuken) van wijzen’ (24:23-34), wat dan gevolgd wordt door meer spreuken van Salomo (25:1 e.v.).

Diverse culturen in het oude nabije Oosten koesterden en verzamelden spreuken, en dit droeg natuurlijk bij tot de opkomst van groepen van ‘wijze mannen’ wiens beste uitspraken bewaard werden voor het nageslacht.

(2) De spreuk ‘Oefen de knaap volgens de eis van zijn weg, ook wanneer hij oud geworden is, zal hij daarvan niet afwijken’ (22:6) is zodanig goed bekend dat ze om commentaar schreeuwt. Herinner je dat een spreuk noch jurisprudentie is, noch ongekwalificeerde belofte (zie de overdenking voor 23 maart). Wanneer kinderen verkeerd lopen, kan de nauwgezette waarnemer heel vaak familiale redenen opmerken die hebben bijgedragen tot de opstandigheid.

Maar dit is niet altijd het geval. Soms springen ook jonge mensen uit duidelijk geweldige gezinnen uit de band. Sommigen keren jaren later terug; anderen doen dit nooit. Goede gezinnen kunnen verloren zonen voortbrengen. Deze spreuk mag niet behandeld worden als ware het een belofte die van tijd tot tijd niet uitkomt.

Het is veeleer een spreuk: ze vertelt ons hoe God de werkelijkheid gestructureerd heeft, en wat we zouden moeten doen om ons eraan aan te passen. Dit is het principe van hoe gezinnen werken; er zijn geen voetnoten in vervat en er is geen sprake van uitzonderingen.

(3) Spreuken 22:29 biedt ons een voorbeeld van wijsheid die gewoon technische vaardigheid is (zie de overdenking voor 14 maart).

(4) Eens te meer is het de moeite waard om na te denken over hoeveel spreuken op een of andere manier focussen op sociale dynamieken en op de wenselijkheid van vrede, zelfbeheersing en ingehouden woorden. ‘Jaag de spotter weg en de twist verdwijnt, en het twisten en smaden houdt op’ (22:10). ‘Ga niet om met een driftkop en laat u niet in met een heethoofd, opdat gij niet gewend raakt aan zijn paden en uzelf een strik spant’ (22:24-25).

(5) Diverse verzen in dit hoofdstuk moedigen de lezer aan in gedachten te houden dat bijbelse spreuken meer zijn dan goed gezond verstand van een seculiere soort, met een klein beetje vroomheid eraan toegevoegd. Ze zijn diep geworteld in toewijding aan de levende God en aan alle openbaring die Hij heeft geschonken.

Soms brengt de manier waarop een spreuk is opgesteld, deze realiteit tot leven: ‘Rijken en armen ontmoeten elkander; hun aller Maker is de HERE’ (22:2). Het wijze gezegde is gegrond in de scheppingsleer.

‘De mond van vreemde vrouwen is een diepe groeve; hij, op wie de HERE vergramd is, valt daarin’ (22:14). De seksuele zonde die overal in dit boek wordt veroordeeld, wordt nu gezien als bewijs van Gods soevereine toorn.


Eigen vertaling van de overdenking bij 4 april uit 'For the Love of God - Volume 2'. Dit is een dagboek door D.A. Carson, uitgegeven in 1999 door Crossway Books. Volumes van het dagboek kunnen in het Engels online gevolgd worden via de blog For the Love of God (The Gospel Coalition). For the Love of God volume II is beschikbaar in pdf-formaat voor gratis download via deze link naar For the Love of God Volume II. Met toestemming overgenomen van Crossway, de uitgeverstak van Good News Publishers, Wheaton, IL 60187, www.crossway.org Rechten Nederlandse vertaling: Jan Leplae – Niets van deze vertaling mag overgenomen worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming.

Geen opmerkingen:

Een reactie posten