'Weest elkander onderdanig in de vreze van Christus' (Ef. 5)

Exodus 36; Johannes 15; Spreuken 12; Efeziërs 5

In het klimaat van vandaag is een logische lezing van Efeziërs 5:21-33 steeds minder populair. Zonder in detail te gaan, zal ik het wagen mijn uitleg te geven voor het verloop van het gedeelte.

(1) Vreemd genoeg drukt bijvoorbeeld de Engelstalige NIV-vertaling 5:21 (‘en weest elkander onderdanig in de vreze van Christus’) af als een afzonderlijke paragraaf. In de oorspronkelijke tekst is dit de laatste van een snoer van deelwoord-uitdrukkingen die invullen wat het betekent vervuld te zijn met de Geest (5:18): functioneel betekent vervuld zijn met de Geest alles in 5:19-21.

Bovendien mogen de woorden ‘weest elkaar onderdanig’ niet begrepen worden als je wederkerig aan elkaar onderwerpen. Want:
(a) het werkwoord ‘onderdanig zijn’ verwijst in het Grieks altijd naar onderdanigheid in een of andere geordende bundeling, nooit naar wederzijdse onderschikking;
(b) het idee wordt dan terug opgepikt in de volgende ‘huishoudlijst’ van taken: vrouwen zijn onderdanig aan mannen, kinderen aan ouders, en slaven aan meesters (5:22-6:4);
(c) dezelfde visie op onderwerping wordt herhaald in het Nieuwe Testament (Kol. 3:18-19; Titus 2:4-5; 1 Pet. 3:1-6);
(d) het Griekse voornaamwoord dat weergegeven wordt als ‘elkander’ is vaak niet wederkerig (bijv. Opb. 6:4).

(2) Niettemin moeten bepaalde dingen gezegd worden over de onderdanigheid van de vrouw aan haar man (5:22-24).
(a) Ze mag niet verward worden met bepaalde betreurenswaardige stereotypen – kruiperigheid, zelfbeklag, ongelijk loon voor hetzelfde werk (alsof God de God van het onrecht zou zijn), en dergelijke meer.
(b) Deze onderdanigheid vindt haar model in de verantwoordelijkheid van de kerk om onderdanig te zijn aan Christus. Dit leidt tot grote kwesties van typologie die we hier niet kunnen onderzoeken. Maar praktisch zou het moeten zorgen voor het verminderen van gezeur, van het kleineren van de echtgenoot, van intimiderende manipulatie en dergelijke.
(c) Deze onderdanigheid is geen ontkenning van evenwaardigheid (beiden zijn geschapen naar het beeld van God) of volmaakte functionele gelijkheid op veel terreinen (bijv. seksuele rechten in 1 Kor. 7).

(3) Echtgenoten moeten hun vrouwen liefhebben zoals Christus de gemeente liefhad (5:25-33)- wat minstens betekent dat ze hun vrouwen liefhebben op een zelfopofferende manier en voor hun goed. Meer expliciet moet de man zijn liefde voor zijn vrouw de liefde van Christus voor zijn gemeente weerspiegelen
(a) in zijn zelfopoffering (5:25);
(b) in zijn doel (5:26-28a), waarbij hij streeft naar haar goed en heiliging;
(c) in zijn eigenbaat (5:28b-30)- want er is een soort identificatie die de man met zijn vrouw maakt, zoals Christus zich identificeert met zijn gemeente;
(d) in zijn typologische vervulling (5:31-33)- wat opnieuw enorme typologische structuren introduceert die doorheen de Bijbel lopen.

De verantwoordelijkheden van zowel man als vrouw zijn totaal tegenovergesteld aan egoïsme.


Eigen vertaling van de overdenking bij 25 maart uit 'For the Love of God - Volume 2'. Dit is een dagboek door D.A. Carson, uitgegeven in 1999 door Crossway Books. Volumes van het dagboek kunnen in het Engels online gevolgd worden via de blog For the Love of God (The Gospel Coalition). For the Love of God volume II is beschikbaar in pdf-formaat voor gratis download via deze link naar For the Love of God Volume II. Met toestemming overgenomen van Crossway, de uitgeverstak van Good News Publishers, Wheaton, IL 60187, www.crossway.org Rechten Nederlandse vertaling: Jan Leplae – Niets van deze vertaling mag overgenomen worden zonder voorafgaandelijke schriftelijke toestemming.